Đây là phần cuối mà Khánh viết về sắt, trong phần này, Khánh sẽ hướng dẫn từng bước để các mẹ tự biết cách tính liều sắt mà bé cần dùng nhé. Tất nhiên tốt nhất mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ, vì có những bé có nhu cầu đặc biệt Khánh không liệt kê ở đây. Bài được viết với mục đích cho các mẹ có thể tự bổ sung cho con nếu thấy con có nguy cơ thiếu máu, và bổ sung đúng liều sao cho không có quá nhiều tác dụng phụ (mỗi bé có nhu cầu mỗi khác vì chế độ ăn của các con là khác nhau).

Để tính liều bổ sung sắt cho bé, Khánh tóm gọn thành các bước sau:

1. Tổng nhu cầu sắt của bé là bao nhiêu?
2. Bé đã nạp được bao nhiêu sắt từ thức ăn, sữa hằng ngày?
3. Bé còn cần bổ sung bao nhiêu sắt từ các chế phẩm chứa sắt nữa?
4. Số ml/ số giọt chính xác mà bé cần là bao nhiêu?

Khánh gom thành bảng này, các bạn có thể lưu lại để dễ tra cứu:

Sau đây, Khánh sẽ trình bày chi tiết từng bước cho các bạn dễ theo dõi nha.

BƯỚC 1 – Tổng nhu cầu sắt mỗi ngày của bé là bao nhiêu?

Khánh nói “tổng nhu cầu sắt” vì bé sẽ hấp thu sắt từ nhiều nguồn như: sữa, thức ăn, thực phẩm chức năng…

Khánh đã viết phần này thành một bài riêng, các bạn muốn xem kĩ hơn có thể xem tại đây nha. Bạn nào lười đọc lại, có thể xem hình dưới đây là đủ nè (Khánh ghi nhu cầu của bé 0-3 tuổi thôi, vì sau 3 tuổi đa phần các bé ăn uống đa dạng lắm rồi, rất khó để thiếu sắt trừ khi có bệnh lý).

Trong phần này, bạn xem xét các tiêu chí sau:

• Bé có sinh non hay không?

Nếu có sinh non thì nhu cầu sắt sẽ tính theo cân nặng, liều 2 mg/kg/ngày, bắt đầu bổ sung sau khi bé đạt 1 tháng tuổi. Các bé sinh non có dự trữ sắt rất kém (do sắt từ mẹ truyền cho con chủ yếu trong 3 tháng cuối thai kỳ, bé ra sớm thì thời gian nhận sắt chưa đủ, dẫn tới dễ thiếu máu thiếu sắt hơn các bé sinh đủ tháng)

• Bé có thiếu máu hay không?

Nếu có thiếu máu do thiếu sắt (bác sĩ chấn đoán), bé sẽ được bổ sung sắt theo liều điều trị là: 3 mg/kg/ngày. Bổ sung khoảng 2-3 tháng, sau đó tái khám để bác sĩ làm lại xét nghiệm, theo dõi cho bé. Nếu sau 3 tháng, tình trạng của bé cải thiện, bé sẽ được chuyển sang bổ sung sắt liều dự phòng.

Đôi khi, bổ sung sắt vừa để điều trị vừa để chẩn đoán. Có một số bé tuy xét nghiệm thiếu máu nhìn có vẻ giống thiếu sắt, nhưng thực ra bé bị các nguyên nhân khác (như bệnh lý Thalassemia), bé cần được quay lại để bác sĩ theo dõi đáp ứng với liều sắt mà bé đang bổ sung, nếu nghi ngờ bệnh lý khác, BS sẽ chỉ định cho bé làm xét nghiệm khác.

Vì vậy, không có nghĩa bé cứ bổ sung sắt là xong, bạn nên quay lại tái khám để được điều trị thích hợp nha.

• Bé bao nhiêu tháng tuổi?

Nếu bé không có tình trạng bệnh lý đặc biệt, liều sắt của bé được tính theo liều dự phòng: 11 mg đối với bé 6-12 tháng, 7mg đối với bé 1-3 tuổi. Và lượng sắt này hoàn toàn có thể bổ sung từ sữa và thức ăn mà không cần dùng thêm thực phẩm chức năng gì khác, vì vậy với các bé ăn uống đa dạng thì thường không cần bổ sung sắt. Để biết chế độ ăn của bé đã bổ sung đủ sắt hay chưa, bạn xem phần tiếp theo nhé.

BƯỚC 2 – Tính lượng sắt đã nạp từ thức ăn

Các bạn có thể xem chi tiết hơn tại bài viết Sắt P.4 – Cách bổ sung sắt từ thức ăn. Trong thực hành hằng ngày, các bạn có thể ước tính như sau:

• Cháo: 1 chén đầy (200g cháo, nấu từ 50g gạo) chứa 0.65 mg sắt
• Cơm: 1 chén đầy (110g cơm, nấu từ
• Thịt heo nạc, thịt gà, cá (cá chép, cá thu, cá hồi, cá ngừ), lươn: 1 lạng (100g) chứa 1 mg sắt
• Thịt bò: 1 lạng chứa 2.7 mg sắt
• Gan heo: 1 lạng chứa 17 mg sắt
• Tôm: 1 lạng chứa 1.5 mg sắt

Nguồn: nudi.vn

Như vậy, ví dụ ngày hôm đó bé có chế độ ăn là:

• Sữa Friso số 2 – 700ml
• Cháo thịt heo: 2 chén, mỗi chén lưng 150g, thịt heo cả ngày ăn 70g

Bạn sẽ tính như sau:

• Sữa Friso số 2: bạn tra bảng thành phần ghi trên lon sữa cột 100ml, hàm lượng sắt là 1.1 mg trong 100ml. Như vậy, bé uống 700ml sữa sẽ nạp được 7.7mg sắt.
• Cháo thịt heo: lượng cháo bé ăn cả ngày là 300g (chứa 0.975mg sắt) và thịt heo 70g (chứa 0.7mg sắt)

Suy ra, tổng lượng sắt bé đã nạp từ thức ăn là:
7.7 mg (từ sữa) + 0.975 mg (từ cháo) + 0.7 mg (từ thịt heo) = 9.4 mg

BƯỚC 3 – Bé còn cần bổ sung bao nhiêu sắt từ các chế phẩm chứa sắt nữa?

Bước này rất đơn giản, bạn chỉ cần lấy nhu cầu sắt (đã tính ở bước 1) trừ đi lượng sắt đã nạp từ thức ăn (tính ở bước 2) là ra liều sắt còn lại cần bổ sung.

Khánh tiếp tục lấy ví dụ ở trên nhé. Theo ví dụ, bé đã ăn 700ml sữa Friso số 2 + 2 chén lưng cháo thịt heo mỗi ngày, và nạp được 9.4mg. Nếu bé này 8 tháng tuổi, nhu cầu sắt của bé là 11mg mỗi ngày. Như vậy, lượng sắt bé còn thiếu là:
11 mg – 9.4 mg = 1.6 mg

1.6 mg là lượng sắt bé cần bổ sung từ các loại siro, thuốc chứa sắt.

Còn nếu cũng chế độ ăn như trên, nhưng đây là bé 13 tháng tuổi, nhu cầu của bé chỉ 7 mg mỗi ngày. Như vậy, bé nạp 9.4 mg sắt từ thức ăn là đã đủ, không cần dùng thêm thuốc sắt các bạn nhé.

BƯỚC 4 – Số ml/ số giọt chính xác mà bé cần là bao nhiêu?

Số ml/ số giọt mà bé cần sẽ phụ thuộc vào hàm lượng sắt có trong chế phẩm mà bé đang dùng. Thông tin này các bạn có thể dễ dàng xem trên lọ thuốc nha. Hoặc nếu không tìm thấy trên lọ, bạn có thể tìm trên google qua các trang web chính hãng nhé.

Tiếp tục lấy ví dụ phía trên, bé 8 tháng tuổi (nhu cầu sắt 11mg), đã nạp 9.4mg sắt từ thức ăn, cần nạp 1.6mg sắt từ thực phẩm chức năng.

• Nếu bé dùng Ferrodue, mỗi giọt chứa 1 mg sắt –> Bé cần 1-2 giọt mỗi ngày
• Nếu bé dùng SiderAL GOCCE, mỗi giọt chứa 0.7 mg sắt –> Bé cần 2-3 giọt mỗi ngày

Dưới đây, Khánh liệt kê một số loại sắt mà các mẹ hay dùng, các bạn có thể theo đó mà tính cho bé nha

Các bài viết khác trong chuyên đề Bổ sung sắt cho trẻ em:

• Sắt P.1: Vì sao cần bổ sung sắt cho trẻ?
• Sắt P.2: Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
• Sắt P.3: Khi nào trẻ cần bổ sung sắt?
• Sắt P.4: Cách bổ sung sắt từ thức ăn
• Sắt P.5: Hướng dẫn tính liều bổ sung sắt

Những thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, mỗi người là một cá thể khác nhau, có tình trạng cơ thể và bệnh lý đều khác nhau. Y học là thường xuyên thay đổi và cần phải cập nhật thường xuyên. Kiến thức Khánh ghi hôm nay, có khi ngày mai trên thế giới lại có nghiên cứu mới làm cho những gì Khánh viết trở nên lỗi thời. Vì vậy, Khánh mong rằng những gì Khánh viết sẽ giúp các mẹ phần nào chuẩn bị tâm lý, chứ các bạn đừng dùng nó để can thiệp vào việc điều trị của bác sĩ, cũng như đánh giá bất cứ một nhân viên y tế nào. Chỉ có bác sĩ điều trị cho bé là rõ nhất về tình trạng của con, và biết rõ nhất mình đang làm gì và cần làm gì nhất cho bé. Nếu có gì thắc mắc, các bạn hãy hỏi trực tiếp bác sĩ điều trị của bé nhé. Hãy nhớ rằng thông tin trên mạng chỉ dùng để tham khảo thôi.

Ngoài ra, Khánh rất biết ơn nếu các bạn phát hiện những bài viết của Khánh có sai sót và nhắn lại cho Khánh. Khánh sẽ xem lại và sửa chữa cho đúng nhất có thể.

Cảm ơn các bạn đã đọc

Các bạn có thể liên hệ với Khánh tại:

FB cá nhân: Khánh Bùi Similac

Fanpage: Dinh Dưỡng Trẻ Em

Shopee: sanhostoryhcm

Group: Tiệm sữa Khánh Bùi